Σελήνιο και βιταμίνη Ε

Πηγές

Κλινική μελέτη χορήγησης σελήνιου και βιταμίνης Ε. 

selenium : σελήνιο

από την ελληνική λέξη σελήνη επειδή ο  Jöns Jakob Berzelius το 1817 που το βρήκε το συνέδεσε με το τελλούριο (που προκύπτει από την λατινκή λέξη tellus που σημαίνει γη) .

   Το σελήνιο είναι ένα χημικό στοιχείο το οποίο έχει ατομικό αριθμό 34 και ατομική μάζα 78,96.

  Το σελήνιο περιέχεται σε σημαντικά ένζυμασ του οργανισμού  που ονομάζονται για το λόγο αυτό σελήνιο-πρωτεΐνες (selenoproteins) όπως οι  υπεροξειδάσες (peroxidises), με αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες , οι αποϊωδιονάσες (deiodinases), οι οποίες συμμετέχουν στην παραγωγή δραστικής μορφής της θυρεοειδικής ορμόνης (active thyroid hormone) και πρωτεΐνες που συμμετέχουν στη δημιουργία και επιδιόρθωση του DNA σε περιπτώσεις μεταλλάξεων. Ανεπαρκής πρόσληψη σεληνίου έχει συνδεθεί με εμφάνιση καρκίνου, καρδιαγγειακά νοσήματα και νευροεκφυλιστικές νόσους.

   Το σελήνιο βρίσκεται στο έδαφος, συγκεντρώνεται στα φυτά και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, περνάει στην τροφική αλυσίδα αν και η συγκέντρωσή του στο έδαφος ποικίλει ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή. Το ευρωπαϊκό έδαφος είναι σχετικά φτωχό σε σελήνιο σε σχέση με άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα η Αμερική, ο Καναδάς και η Κίνα.
Πολύ καλές πηγές σεληνίου αποτελούν τα καρύδια (κυρίως τα καρύδια Βραζιλίας), τα ψάρια, τα θαλασσινά, τα εντόσθια (νεφρά και συκώτι) και το κρέας. 

   Στην Ευρώπη, ως ανώτατο ασφαλές όριο για την πρόσληψη σεληνίου ορίστηκε το 55 μg ημερησίως για τους ενήλικες, όριο το οποίο σταδιακά ελαττώνεται για τα παιδιά ηλικίας 1-3 χρονών. Η υπέρβαση των ορίων αυτών μπορεί, σε ήπιες περιπτώσεις, να προκαλέσει δερματικές βλάβες, τριχόπτωση και απώλειες ονύχων, ενώ η πρόσληψη μεγάλης δόσης σεληνίου για μεγάλο χρονικό διάστημα (πάνω από 900 μg ημερησίως) μπορεί να προκαλέσει νευρολογικές διαταραχές, όπως μούδιασμα, σπασμούς, ακόμα και παράλυση. Υπερβολική πρόσληψη σεληνίου από το φαγητό είναι σπάνιο φαινόμενο.

Μέχρι σήμερα τα επιδημιολογικά δεδομένα για το ρόλο μείωσης  των κρουσμάτων καρκίνου από την επίδραση των σεληνιο-πτωτεϊνών είναι περιορισμένα εκτός σε ότι αφορά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, ίσως επειδή σε αυτό τον τύπο καρκίνου οι παραπάνω πρωτεϊνες συμμετέχουν  στην παραγωγή της τεστοστερόνης, ορμόνης που αποτελεί σημαντικό ρυθμιστή, στην ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι καλό μοντέλο μελέτης εξαιτίας κάποιων χαρακτηριστικών του όπως είναι μεγάλη συχνότητα, δείκτες στο αίμα που δίνουν τη δυνατότητα παρακολούθησης, η ορμονική επίδραση στην εξελιξή του κα.  

Η ακριβής αιτιολογία ανάπτυξης του καρκίνου του προστάτη είναι άγνωστη παρότι η κληρονομικότητα, η αυξημένη πίεση και η καταγωγή φαίνεται ότι παίζουν κάποιο ρόλο.

 Στη βιβλιογραφία υπάρχουν ενδείξεις για τον ευεργετικό ρόλο των λυκοπενίων (βρίσκονται κυρίως στη μαγειρεμένη ντομάτα) της βιταμίνης Β6, του σεληνίου, της βιταμίνης Ε και τα προϊόντα σόγιας . Οι περισσότερες μελέτες αφορούν περιστατικά και όχι ομάδες ασθενών. Πρόσφατα το σελήνιο και η βιταμίνη Ε ελέχθησαν σε κλινική μελέτη πολλών ασθενών χωρίς όμως και πάλι σαφή αποτελέσματα.

1.     FAO/WHO (2002). Human Vitamin and Mineral Requirements. Report of an expert consultation, Bangkok Thailand. Chapter 15 Selenium. Available at: http://www.fao.org/DOCREP/004/Y2809E/y2809e0l.htm#bm21.1

2.     Scientific Committee on Food (2000) Opinion of the Scientific Committee on Food on the Tolerable Upper Intake Level of Selenium. Available at: http://ec.europa.eu/food/fs/sc/scf/out80g_en.pdf

3.     WCRF/AICR (2007). Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer – a Global Perspective. Washington DC. Available at: http://www.dietandcancerreport.org/

4.     Curr Pharm Biotechnol. 2011 Apr 5.  Selenium-Rich Foods: A Promising Approach to Colorectal Cancer Prevention.Hu Y, McIntosh GH, Young GP.

5. Jun EJ, Ye JS, Hwang IS, Kim YK, Lee H.Selenium deficiency contributes to the chronic myocarditis in coxsackievirus-infected mice.Acta Virol. 2011;55(1):23-9.
6. http://www.eufic.org/article/el/diet-related-diseases/cancer/artid/Selenium-in-the-Diet/
7. Schmid HP, Fischer C, Engeler DS, Bendhack ML, Schmitz-Dräger BJ. Recent Results Cancer Res. Nutritional aspects of primary prostate cancer prevention.. Recent Results Cancer Res. 2011;188:101-7.