ΓΑΙΔΟΥΡΑΓΚΑΘΟ Ή ΣΙΛΥΒΟ (ΣΙΛΥΜΑΡΑΝΗ) ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ

   To Silybum Marianum ή Mariana lacteal ανήκει στα σύνθετα φυτά (Compositae) όπως και οι μαργαρίτες, ενώ στην αγγλική βιβλιογραφία αναφέρεται ως Milk Thistle εξαιτίας των άσπρων λωρίδων κατά μήκος των νεύρων του φύλλου του φυτού. Επίσης αναφέρεται και ως Μαριανό γιατί θεωρήθηκε από την παράδοση ότι οι άσπρες κηλίδες των φύλλων προέκυψαν από τις σταγόνες γάλακτος της παρθένου Μαρίας που έπεσαν σ’ αυτά. Η ονομασία του γαϊδουράγκαθο οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελεί νόστιμη επιλογή των γαϊδουριών τα οποία το τρώνε χωρίς να πληγώνονται.

Στην Ελλάδα όπως και στην υπόλοιπη Μεσόγειο, το γαιδουράγκαθο είναι αυτοφυές και συλλέγεται με το τέλος του καλοκαιριού.  Είναι φυτό- πόα που φτάνει έως και 1,5 μέτρα, γνωστό και από την αρχαιότητα για τη δράση του σε ηπατικές παθήσεις γεγονός που επιβεβαιώθηκε αργότερα και επιστημονικά. Στην αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν επίσης τα εκχυλίσματά του για την αντιμετώπιση δηλητηριάσεων και για δαγκώματα φιδιών.

   Οι πρώτες αναφορές στο φυτό έγιναν από τον Θεόφραστο κατά τον 4ο αι. π.χ όπου αναφέρεται με το όνομα "Πτέρνιξ". Στη συνέχεια ο Διοσκουρίδης συνιστά το "Μεγα Κενταύριον", ή "Σίλυβον" για την επούλωση των πληγών. Ακολουθεί αναφορά από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, ενώ κατά τον Μεσαίωνα πλήθος βοτανολόγων συνιστούν το φυτό για διάφορες χρήσεις.

  Οι πιο σημαντικές ουσίες για την θεραπευτική του χρήση βρίσκονται στον καρπό (δρόγη) του φυτού και συγκεκριμένα λαμβάνονται ως  εκχύλισμα  με το όνομα "σιλυμαρίνη" με περιεκτικότητα 70-80% σε φλαβονολιγνάνες. Η κύρια φλαβονολιγνάνη της σιλυμαρίνης είναι η "συλυβίνη" ή "σιλυβινίνη", η οποία αποτελέιται από μίγμα δύο διαστερεοισομερών Α και Β και παρουσιάζει τη σημαντικότερη δράση σε σχέση με τις υπόλοιπες ουσίες. Αλλες φλαβονολιγνάνες που περιέχονται στο εκχύλισμα είναι η ισοσιλυβίνη, η δευδροσιλυβίνη, η σιλυχριστίνη και η σιλυδιανίνη, ενώ ένα από τα υπόλοιπα φλαβονοειδή του φυτού είναι η "ταξιφολίνη".

σιλυχριστίνη

    Μέχρι σήμερα από τη χρήση των εκχυλισμάτων σπερμάτων γαϊδουράγκαθου έχουν αναφερθεί ελάχιστες παρενέργειες. Έχει διαπιστωθεί ήπια καθαρτική δράση, κυρίως σε περιπτώσεις χορήγησης μεγάλης δόσης σιλυμαρίνης, ενώ δεν έχουν αναφερθεί αλληλεπιδράσεις του φυτού με άλλα φάρμακα.     Η συνήθης δόση που χορηγείται στις κλινικές μελέτες είναι 420 mg ημερησίως. 

  Μέχρι σήμερα δεδομένα για την αντικαρκινική δράση της σιλυμαρίνης έχουν αναφερθεί για τον καρκίνο του προστάτη (Sing και συν 2008). Eπίσης φαίνεται πως προλαμβάνει τον καρκίνο του παχέος εντέρου καθώς επίσης και τις μεταστάσεις(Deep και Agarwal 2010) .

Πηγές

Sing RP, Raina K, Sharma G, Agarwal R. Silibinin inhibits established prostate tumor growth, progression, invasion, and metastasi and suppresstumor angiogenesis and epithelial –mesenchymal transition in transgenic adenocarcinoma of the mouse prostate model mice. Clin Cancer Res 2008;14:7773-80.

Sangeetha N, Aranganathan S, Panneerselvam J, Shanthi P, Rama G, Nalini N. Oral supplementation of silibinin prevents colon carcinogenesis in a long term preclinical model. Eur J Pharmacol. 2010 Sep 15;643(1):93-100. Epub 2010 Jun 9.

Deep G, Agarwal R. Antimetastatic efficacy of silibinin: molecular mechanisms and therapeutic potential against cancer. Cancer Metastasis Rev. 2010 Sep;29(3):447-63.